Tarih Metodolojisi Ders Notları

Tarih Nedir?

Historia (Latince), Yarex (İbranice), Astura (Arapça).

Tarih, Geçmiş dönemlerde yaşamış insan topluluklarının başından geçen olay ve olguların yer zaman, neden sonuç ilişkisi içerisinde belgelere dayanarak kronolojik biçimde inceleyen bilim dalıdır.

Historia rerum gestarum : Tarih disiplini

Res gestae :Geçmişde yaşanan olaylara verilen isim

Ch.cellarius : Tarihi Devirleri oluşturuyor

Prehistorik/Eski Çağ(P)/Orta Çağ(M)/Yeni Çağ(N)/Bakır/Tunç/Demir/Tarihi Devirler

Geçmişten Günümüze Tarih Yazıcılığı Biçimleri

  1. Haberci Tarih : Anallara yazılan tarih
  2. Rivayetci (Hikayeci) Tarih : Yer ve zaman varken neden sonuç ilişkisi yoktur .Miletoslu Hekateos(Periodos ges, Genelogia)-Halikarnososlu Herodotos(Historia)
  3. Öğretici Tarih : En bariz hususiyeti tarih de ün yapmış kişilere büyük yer vermesidir örnek: Siyer (Thuykidide-Peleponeoslularla Atinalıların Savaşı)
  4. Neden ve Nasılcı Tarih Anlayışı : Son yıllarda ön plan çıkmıştır.
  5. Sosyal Tarih

Tarihi olayların meydana gelmesinde bir takım sebepler rol oynar

  1. Daimi sebepler : Irk, iklim, toprak
  2. Geçici sebepler : Dinler, göçler, doğal afetler

Tarihte meydana gelen olayların 2 nedeni vardır.

  1. Görünürdeki sebep
  2. Gerçek sebep

Tarihi Felsefe

Tarihi felsefe  geçmişde yaşanan olaylardan çok bu olayların nedenlerini araştırır.

  1. Metafizik felsefe : İnsanlar tanrının iradesiyle yönetilir.
  2. Diyalektik felsefe : Ekonomik sebepler toplumların geleceğine yön verir.
  3. Bireyci felsefe : Toplumları büyük düşünürler yönetmiş.

Tarihi felsefe Teorileri

Dini(Teokratik) anlayış :

Batıda Hristiyanlığın doğuşuna kadar insanlar tarihin sonsuz bir döngüden olduğunu düşünürlerdi. Hristiyanlığın doğuşu ile bu durum tam anlamıyla değişmiştir tarihi bir defalık akıştan biricik olaylardan meydana geldiği ortaya çıkmıştır.

Materyalist anlayış

Bu düşünceye göre insanların  geçmiş dönemlerdeki esas faktörü ekonomik üretim ile maddi çıkar ilişkisine dayanırdı.Karl max ve Federihc  angel tarafından geliştirildi.

Ekspresyonist anlayış

Toplumu objektif bakış açısıyla anlatmaya karşı çıkarak sübjektif kişinin iç dünyasına ait gerçeği yansıtmayı savunmuştur.

Pozitivist anlayış

İdealist anlayış

Hümanist anlayış

Sosyal Bilimler

Coğrafya

Bütün tarihi olaylar coğrafi bir zemin üzerinde cereyan ettiği için tarih araştırmalarında araştırmacılar coğrafya ile ilgilenmek zorundadırlar.

İktisat

Çeşitli tarihi olayların temelinde ekonomik sebepler yatar bu olayların kanunları iktisat ilmince ortaya konur tarih ise bunları yorumlar

Filoloji

Dillerin yapısını tarihsel gelişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalı

Sanat Tarihi

Edebi eserlerin incelenmesi yorumlanması ve tasnifi ile ilgilenirler.

Kaynaklar

Sözlü Kaynaklar: Efsaneler, Destanlar, Hikayeler, Şiirler, Menkıbeler, Fıkralar,Atasözleri.

Yazılı Kayanaklar : Arşivler, Belgeler, Çizili ve Görsel Malzemeler, Görüntülü ve Sesli Malzemer, Kütüphaneler, Vekayinâmeler (Kronikler), Takvim-Yıllık,Şecereler (Geneoloji), Biyografiler, HatıratlarSeyahatnameler, Süreli Yayınlar (Dergi-Gazaete vb..)

Arkeolojik Kaynaklar: Yerleşmeler ve mimari öğeler, Paralar, Armalar, Nekropol kalıntılar

Arşivler

Başbakanlık Osmanlı arşivleri, Tapu kadastro Genel müdürlüğü arşivi, Vakıflar Genel müdürlüğü arşivi, Topkapı sarayı arşivi, Dolmabahçe sarayı arşivi, Cumhuriyet arşivi, Cumhurbaşkanlığı arşivi, ATASE.

Arşiv malzemeleri

Beratlar : Osmanlı devletinde bir kimseye verilen  rütbe, nişan ve toprak imtiyazını gösterir.

Kanunnameler :  Çeşitli sahalarda görülen lüzum üzerine kanun ve emirlerini ihtiva eden mecmua

Mühimme Defteri  : Divanı hümayunda çıkan kararların işlendiği kayıt defteri.

Tahrir Defteri  : Vergi mükelleflerinin çeşitli bilgilerinin ve ödemesi gereken vergi miktarını tertip eden belge.

Evkaf Defteri : Kişilerin kurdukları vakıfların gelirlerini denetimini gösteren kayıtlar .

Esrar Defteri : Çeşitli mal ve hizmetlerin fiyat ve narhları tutulur.

Ruznamçe : Günlük gelir ve giderlerinin tutulduğu defter.

Kütüphane Malzemeleri

Vekayınameler : Tarihi olayları  kronolojik  bir şekilde sübjektif olarak değerlendiren esereler. Takvim/Biyografi/Otobiyografi/Seyahatnameler/ Secereler/Hatıralar/Tarihi romanlar/Süreli yayınlar.

Tenkit : Bir konuya ait yazıyı veya eseri değeri bakımından gözden geçirme eleştirmedir. Tarihte tenkit  tarihi bir olayın yahut tarihi bir yazının doğruluğunun tespiti demektir ikiye ayrılır.

Araştırma

+ Araştırma başkalarınında elde edebileceği verilere dayanmalıdır .

+ Tüme varım akıl yürütme tipi kullanılır.

+ Ciddi bir kütüphane ve arşiv çalışması gerektirir.

– Geçmişi bugün kadar kolay ve doğru bir şekilde bilmek ve incelemek imkansızdır.

– Tarihi olaylardan ve kanıtlardan gerçek bir sonuç çıkarmak oldukça zordur.

– İnsanların duyumları ve gözlemleri arasında farklılık olabilir.

Benzer İçerikler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir