Demokrasi Nedir?

Demokrasi Nedir? Kelimenin kökeni Yunanca dimokratia’ dan gelir. Demokrasi Kısaca halkın yönetimi yahut çoğunluğun idaresi olarak bilinse de farklı tanımları ve özelliklerine göre ayrımları vardır. Uygulama bakımından dolaylı (temsili) demokrasi, doğrudan demokrasi ve yarı temsili demokrasi vardır (önemli kararlar halka danışılır). Alt yapı olarak da Doğu tipi demokrasi ve Batı tipi demokrasi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

İçindekiler

Kısaca Demokrasi Nedir?

Demokrasi nedir?, bir ülkenin veya toplumun yönetiminde halkın söz sahibi olduğu ve katılımının önemli olduğu bir yönetim biçimidir. Bu sistemde vatandaşlar, seçimler yoluyla temsilcilerini belirleyerek, devlet işlerine dahil olurlar ve yönetimi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilirler. Demokrasinin temel ilkeleri arasında eşitlik, özgürlük, adalet, şeffaflık, hesap verebilirlik, hoşgörü, çoğulculuk ve insan hakları vardır.

Demokrasi, dünya genelinde birçok ülkenin benimsediği bir yönetim şeklidir. Farklı ülkelerdeki demokratik sistemler farklı olabilir ve farklı uygulamaları olabilir. Ancak demokrasinin temel ilkesi, halkın yönetimde söz sahibi olduğu ve ülke yönetiminin halkın çıkarlarına uygun olarak yapıldığıdır.

Demokrasi Nasıl Ortaya Çıktı?

Devlet; sosyal, tarihi, kültürel dayanakları olan ve aynı zamanda bir zorunluluk sonucu ortaya çıkan bir organizasyondur. Devlet, toplum ve birey arasında bir uyumun olması lazımdır aksi halde sistem tam olarak işlemeyecektir. Bu ilişki de demokrasi aracılığıyla düzenlenebilmektedir. Zira demokrasi, insan onuruna en fazla sahip çıkan onu yücelten, onun gelişmesi için en uygun zemini sağlayan bir sistemdir. Sadece insanın insanla değil, insanın toplum ve devletle olan ilişkisini düzenler.

Demokrasinin Anlamı

Demokrasi, etimolojik olarak “halk iktidarı” anlamına gelmekle birlikte günümüz toplumlarında çok farklı anlamlar kazanmıştır. Bu da kavramın genel bir tanımının verilmesini güçleştirmiştir. Demokrasi, toplumsal değerleri biçimlendirirken kendisi de bu değerlerden etkilenir. Demokrasi; sosyal yapı, kültürel doku ve toplumsal değerlere göre bir anlam kazanır dolayısıyla bu değerler açısından analizi edilmek suretiyle meydana getirilmelidir. Aksi halde demokrasi yalnız kağıt üzerinde kalır.

Demokrasinin işleyişini karakteri için üç temel kavram mevcuttur. Bunlar birey, toplum ve devlettir. Demokrasi bu üç kuvvet arasındaki ilişkiye göre düzenlenmesi gereken bir sistemdir. Zira kağıt üzerinde kalan demokrasi yerini anarşiye bırakır.

Batı tipi demokrasinin temeli Ortaçağa kadar gitmektedir. Aydınlanma dönemi, Fransız İhtilali ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı gibi olaylar Batı tipi demokrasi kavramının şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Batı tipi demokrasinin en belirgin özelliği serbest seçimle ve açık oyla teşkil edilen bir parlamentonu dolayısıyla temsili sistemin mevcudiyetidir.

Demokrasi İlkeleri

Kuvvetler ayrılığı ilkesi demokrasinin temel özellikleri arasındadır. Zira kuvvetler ayrılığı, kuvvetler arasındaki dengeyi oluşturur. Özellikle yargı gücünün bağımsız olması, yürütme ve denetleme gücünün doğru ve yerinde kullanılmasının da teminatı olarak kabul edilir. Bu anlamda demokrasi, bir kuvvetler dengesi olarak da karşımıza çıkar. Ancak kuvvetler ayrılığı gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Bireylerin de düşünce ve davranışları kuvvetler ayrılığının gerektirdiği şartlara uygun olmalıdır.

Demokrasinin en belirgin özelliği bireylerin haklarını en yetkin şekilde korumasıdır. Ancak birey hakları, bireylerin her istediğini yapabilme özgürlüğü demek değildir. Toplumsal öncelikler, bireyin taleplerinden önce gelir.

Demokrasi nedir sorusuna verdiğimiz cevaplardan sonra ilkelerine değinmek gerekiyor. Halkın yönetimde söz sahibi olduğu ve katılımının önemli olduğu bir yönetim biçimidir. Demokrasinin temel ilkeleri şunlardır:

Eşitlik: Demokraside herkesin eşit haklara ve fırsatlara sahip olması esastır. Hiçbir kişi ya da grup, diğerlerinden daha üstün değildir.
Özgürlük: Bireylerin düşünce, ifade, inanç, toplanma ve örgütlenme özgürlükleri gibi temel hakları korunur.
Adalet: Yasaların herkese eşit uygulanması ve hukukun üstünlüğü prensibi demokrasinin vazgeçilmez ilkesidir.
Şeffaflık: Yönetimin karar alma süreçleri ve faaliyetleri halka açık olmalıdır. Halkın bilgi edinme hakkı korunur.
Hesap verebilirlik: Yöneticiler halkın kendilerine verdiği yetkileri kullanırken hesap verebilirler. Kararlarına ilişkin hesap vermek, kamuoyunu aydınlatmak ve yanlış davranışları cezalandırmak için halkın denetiminde olurlar.
Hoşgörü: Farklı görüşlere, inançlara ve kültürlere saygı göstermek, hoşgörü ve uzlaşı kültürünü benimsemek, demokrasinin olmazsa olmaz ilkelerindendir.
Çoğulculuk: Farklı siyasi görüşlerin ve çıkarların bir arada var olmasına izin vermek, çeşitliliği korumak, halkın farklı kesimlerinin ihtiyaçlarını gözetmek, demokrasiyi güçlendiren faktörlerdir.
İnsan hakları: Herkesin insan haklarına saygı gösterilmesi, insan haklarının korunması, demokrasinin temel ilkeleri arasındadır.