Demokrasi Nedir?

Demokrasi Nedir? Kelimenin kökeni Yunanca dimokratia’ dan gelir. Demokrasi Kısaca halkın yönetimi yahut çoğunluğun idaresi olarak bilinse de farklı tanımları ve özelliklerine göre ayrımları vardır. Uygulama bakımından dolaylı (temsili) demokrasi, doğrudan demokrasi ve yarı temsili demokrasi vardır (önemli kararlar halka danışılır). Alt yapı olarak da Doğu tipi demokrasi ve Batı tipi demokrasi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Demokrasi, halkın egemenliği ve katılımı temelinde yönetim şeklidir. Bu sistemde, halk seçimler yoluyla temsilcilerini belirler ve karar alma süreçlerine katılır. Demokrasi, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruyan, adaleti sağlayan ve çoğulculuğu teşvik eden bir sistemdir.

Demokrasi Nasıl Ortaya Çıktı?

Devlet; sosyal, tarihi, kültürel dayanakları olan ve aynı zamanda bir zorunluluk sonucu ortaya çıkan bir organizasyondur. Devlet, toplum ve birey arasında bir uyumun olması lazımdır aksi halde sistem tam olarak işlemeyecektir. Bu ilişki de demokrasi aracılığıyla düzenlenebilmektedir. Zira demokrasi, insan onuruna en fazla sahip çıkan onu yücelten, onun gelişmesi için en uygun zemini sağlayan bir sistemdir. Sadece insanın insanla değil, insanın toplum ve devletle olan ilişkisini düzenler.

Demokrasinin Anlamı

Demokrasi, etimolojik olarak “halk iktidarı” anlamına gelmekle birlikte günümüz toplumlarında çok farklı anlamlar kazanmıştır. Bu da kavramın genel bir tanımının verilmesini güçleştirmiştir. Demokrasi, toplumsal değerleri biçimlendirirken kendisi de bu değerlerden etkilenir. Demokrasi; sosyal yapı, kültürel doku ve toplumsal değerlere göre bir anlam kazanır dolayısıyla bu değerler açısından analizi edilmek suretiyle meydana getirilmelidir. Aksi halde demokrasi yalnız kağıt üzerinde kalır.

Demokrasinin işleyişini karakteri için üç temel kavram mevcuttur. Bunlar birey, toplum ve devlettir. Demokrasi bu üç kuvvet arasındaki ilişkiye göre düzenlenmesi gereken bir sistemdir. Zira kağıt üzerinde kalan demokrasi yerini anarşiye bırakır.

Batı tipi demokrasinin temeli Ortaçağa kadar gitmektedir. Aydınlanma dönemi, Fransız İhtilali ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı gibi olaylar Batı tipi demokrasi kavramının şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Batı tipi demokrasinin en belirgin özelliği serbest seçimle ve açık oyla teşkil edilen bir parlamentonu dolayısıyla temsili sistemin mevcudiyetidir.

Temel Prensipleri

Demokrasinin temel prensipleri arasında şunlar bulunur:

Halk Egemenliği: Demokraside, halkın iradesi ve çoğunluğun kararı önemlidir. Halk, seçimler yoluyla temsilcilerini belirler ve onların karar alma süreçlerine katılmasını sağlar.
Temel Hak ve Özgürlükler: Demokrasi, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini korur. Bu haklar arasında ifade özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, inanç özgürlüğü, seyahat özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü gibi haklar bulunur.
Adalet ve Hukukun Üstünlüğü: Demokraside, adaletin sağlanması ve hukukun üstünlüğü önemlidir. Herkes eşit ve adil bir şekilde yargılanır, hukuk kuralları herkes için geçerlidir.
Çoğulculuk: Demokrasi, farklı düşüncelere, inançlara ve görüşlere saygı duyar. Farklı grupların ve çıkarların temsil edildiği çok sesli bir ortamı teşvik eder.

Demokrasi İlkeleri

Kuvvetler ayrılığı ilkesi demokrasinin temel özellikleri arasındadır. Zira kuvvetler ayrılığı, kuvvetler arasındaki dengeyi oluşturur. Özellikle yargı gücünün bağımsız olması, yürütme ve denetleme gücünün doğru ve yerinde kullanılmasının da teminatı olarak kabul edilir. Bu anlamda demokrasi, bir kuvvetler dengesi olarak da karşımıza çıkar. Ancak kuvvetler ayrılığı gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Bireylerin de düşünce ve davranışları kuvvetler ayrılığının gerektirdiği şartlara uygun olmalıdır.

Demokrasinin en belirgin özelliği bireylerin haklarını en yetkin şekilde korumasıdır. Ancak birey hakları, bireylerin her istediğini yapabilme özgürlüğü demek değildir. Toplumsal öncelikler, bireyin taleplerinden önce gelir.

Demokrasi, dünya genelinde farklı şekillerde uygulanabilir. Bazı ülkeler parlamenter demokrasi modelini benimserken, diğerleri başkanlık sistemi veya karma bir sistem kullanır. Her ülkenin demokrasi anlayışı ve uygulaması farklılık gösterebilir.

Demokrasi, halkın katılımını teşvik eder, insan haklarını korur, adaleti sağlar ve toplumsal çeşitliliği kabul eder. Ancak, demokrasinin de zorlukları ve sınırlamaları vardır. Seçimlerde manipülasyon, yolsuzluk, azınlıkların haklarının ihlali gibi sorunlar demokrasinin işleyişini etkileyebilir.

Sonuç olarak, demokrasi halkın egemenliği ve katılımı temelinde yönetim şeklidir. Temel hak ve özgürlükleri korur, adaleti sağlar ve çoğulculuğu teşvik eder. Her ülkenin demokrasi anlayışı ve uygulaması farklılık gösterebilir, ancak demokrasi insan haklarına saygı duyan ve halkın katılımını teşvik eden bir sistemdir.