Hersek İsyanı
Hersek İsyanı görünüşte Hristiyanlardan bazılarının vergi vermemek için başlattıkları bir isyandır. İsyan kısa sürede tüm Balkanları tehdit eder duruma gelmiştir.
Paris Antlaşması ile Osmanlı Avrupa’sında kurulan denge 1870’den sonra Rusya tarafından bozulmuştur. Bu durum Balkan, Hristiyan toplumlarına Osmanlı yönetiminden ayrılmak için cesaret vermişti.
Hersek isyanı görünüşte Hristiyanlardan bazılarının vergi vermemek için başlattıkları bir isyandı. Osmanlı Devleti, Avrupalı Devletlerin müdahalesini önlemek için önce İsyancıları uyarı ile yola getirmek istedi. Ancak bu da devletin olay karşısında güçsüz kaldığı izlenimini verdi. İsyanın daha da büyümesine sebep oldu. Bu defa Babıali, asilerin üzerine kuvvet göndermiştir. Fakat ayaklanma Bosna, Sırbistan, Karadağ ve Bulgaristan’da coşkuyla karşılanmış. Özellikle Karadağ ve Sırbistan’dan her türlü yardımı göndermiştir. Bu yardımlar isyanın batırılmasını önlemiş bilakis isyan yayılmış ve bütün Balkanları tehdit eder duruma gelmiştir. Hersek İsyanı kısa sürede çözülmesi zor bir balkan bunalımına dönüşmüştür.
Avrupalı Devletler içinde ilk harekete geçen Avusturya olmuştur. Sorun önce Berlin’de doğu sorunu çerçevesinde ele alınmıştır. Avusturya, Almanya, Rusya arasında yapılan görüşmeler neticesinde devletin Bosna Hersek’te bir takım ayrıcalıklar vermesi için bir tasarı hazırlanmıştır. Babıali içişlerine müdahaleyi anlayınca hemen bir ferman çıkararak Bosna Hersek’e bir takım ayrıcalıklar vermiştir. Fakat isyan durdurulamamıştır.
Berlin Memorandumu
Berlin’de alınan kararlar neticesinde Osmanlı Devleti’ne bir nota verilmiştir. Osmanlı Devleti notadaki istekleri zaten öncede verilmiş olduğunu belirterek bu notayı kabul etmiştir. Fakat asiler bu notadaki haklarını az görerek kabul etmediler. Bundan sonra Balkan sorununda inisiyatif Rusya’nın eline geçti. Rusya’nın girişimiyle 1876’da Berlin’de Almanya, Rusya, Avusturya arasında Berlin Memorandumu imzalandı. Berlin Memorandumu, Paris Antlaşması’nda imzası bulunan diğer devletlere de gönderildi. Fransa ve İtalya buna katılırken İngiltere bunu reddetti.
Bu gelişmeler İstanbul’da İngiltere’nin nüfusunu artırırken Rusya’ya kızgınlık artmıştır. Böylece Hersek isyanı ile başlayan büyük devletlerin karşı karşıya kaldığı bir sorun haline geldi.
