Sanayi Devrimi
Sanayi Devrimi, dünya tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu devrim, insanlık tarihinin bugüne kadar gördüğü en büyük teknolojik, ekonomik ve sosyal değişim hareketidir. Sanayi Devrimi, 18. ve 19. yüzyıllar arasında İngiltere’de başlamıştır ve günümüzde hala etkileri hissedilmektedir.
Esasen devrim her şeyin yıkılıp yeni bir mekanizmanın kurulmasını ifade eder. Senelerce süren gelenekleri tepeden tırnağa değiştiren Sanayi Devrimi de bu durumun en güzel örneklerinden biridir. İlk defa dokuma alanında İngiltere ortaya çıkarılan bu devrim, daha kısa sürede daha az enerji harcayarak daha fazla üretim yapmayı ifade etmektedir.
Sanayi Devrimi’nden Önceki Dönem
Endüstri Devrimi öncesinde, üretim çoğunlukla el işçiliğiyle gerçekleştiriliyordu. Aletler, basit ve insan gücüyle hareket ettiriliyordu. Üretim, atölyelerde küçük ölçekli olarak yapılıyordu ve üretim miktarı sınırlıydı. Tarım ve hayvancılık, ekonominin temelini oluşturuyordu. İnsanların yaşam tarzları da buna uygun olarak belirleniyordu.
Sanayi Devrimi’nin Başlangıcı
Endüstri Devrimi, tekstil endüstrisindeki yeniliklerle başladı. İngiltere’deki pamuklu dokuma fabrikaları, yeni makinelerin kullanımıyla daha verimli hale geldi. Watt’ın buhar motoru icadı da önemli bir gelişme oldu ve fabrikalarda buhar gücünün kullanımı yaygınlaştı.
Sanayi Devrimi, üretim sürecindeki otomasyon, mekanizasyon ve seri üretim tekniklerinin kullanımını içeriyordu. Bu sayede, üretim miktarı arttı ve maliyetler azaldı. Daha fazla ürün daha ucuza üretilebildi ve insanların yaşam tarzlarındaki değişikliklere yol açtı.
Sanayi Devrimi’nin Sonuçları
Sanayi Devrimi dünya üzerindeki tüm insanların yaşamını etkiledi. Üretim anlayışı kökten değişti, fabrikalar kuruldu ve toplumda iş bölümü ortaya çıktı. Şehirler artık sanayi kuruluşlarının çevresinde kurulmaya başlandı. Dini alandaki toplumsal sınıflaşma sanayi devrimiyle ekonomik sınıflaşmaya dönüştü. İnsan eski kanaatkâr yapısından sıyrılıp seküler bir hal aldı. İnsana bağlı olarak toplumda seküler bir yapıya büründü. Bu dönemde devlet ise daha çok soyut ve daha çok korkulan bir mekanizma haline geldi. Endüstriyelleşme ve onun yol açtığı emperyalizm ile birlikte Avrupa’nın dünya üzerindeki egemenliği kesin bir hal aldı.
Dünya üzerindeki tüm yenilikler birbirini tetikler işte Endüstri Devrimi’nin de dört adet Tali devrimi vardır. Bunlar: Tarım, Ticaret, Nüfus, Ulaşım devrimleridir.
Sanayi Devrimi, birçok alanda etkili oldu. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Ekonomik Gelişme: Sanayi Devrimi, ekonomik gelişmeyi hızlandırdı. Fabrikaların kurulmasıyla birlikte, üretim miktarı arttı ve daha fazla ürün satılmaya başlandı. Bu da daha fazla iş fırsatı yarattı ve insanlar daha yüksek ücretlerle çalışma imkanına sahip oldular.
- İşçi Sınıfının Oluşumu: Sanayi Devrimi, işçi sınıfının ortaya çıkmasına neden oldu. Çalışma koşulları kötüydü ve işçiler düşük ücretlerle çalışmak zorundaydı. Bu nedenle, işçi sendikaları gibi örgütlenmeler oluştu ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için mücadele edildi.
- Şehirleşme: Sanayi Devrimi, insanların şehirlere göç etmelerine neden oldu. Fabrikaların yoğunlaştığı şehirlerde, iş fırsatları çoğaldı ve insanlar daha fazla kazanma imkanına sahip oldular. Bu da, şehirlerin büyümesine yol açtı.
- Teknolojik Gelişmeler: Sanayi Devrimi, teknolojik gelişmelere de yol açtı. Makinelerin kullanımı yaygınlaştı ve üretim süreci otomasyonlaştı. Buhar motoru, elektrikli enerji ve petrol gibi yenilikler, üretim sürecini daha da verimli hale getirdi.
İngiltere’de Başlamasının Nedeni
Sanayi Devrimi’nin İngiltere başlaması ise tarihi bir tesadüf değildir. Geniş maden yataklarına ve yağışlı bir iklime sahip olan adada sel suları sürekli madenleri basmaktaydı. İşte bu biriken suların boşaltılması amacıyla buhar gücünden yararlanılarak ilkel bir pompa meydana getirildi. Böylelikle ilk kez bu amaçla buhar gücünden yararlanılmış oldu.
Daha sonra bu buhar gücünü ticarette en önemli ürünleri olan tekstil alanına taşıdılar. Daha önce ipe dönüştürülmeyen pamuğu uzun çabalar sonunda buhar gücünün yardımıyla ipe dönüştürmeyi başardılar. Böylelikle ip üretimi çok ciddi miktarlarda arttı. Biriken bu ipleri giyeceğe çevirmek için de buharlı makineyi tezgâhlarda kullanmaya başladılar. Böylelikle üretim miktarı ve hızı artmakla beraber bu teknoloji başka alanlara yayılmaya başladı.
Devrimin bundan sonraki gelişimi araştırmacılar tarafından “makine devrimi” ve “teknoloji devrimi” olarak ikiye ayrılmaktadır. Makineleşme çağında makine kullanımı yaygınlaşmış büyük fabrikalar ortaya çıkmıştır. Bu noktada ihtiyaç duyulan kömürün İngiltere rezervlerinde fazlasıyla olması gelişimi hızlandırmıştır. 1870’den sonra ise teknoloji devrimi olarak ifade edilir. Bu dönemde bilimsel buluşlar önem kazanmaya başlamıştır.
