Türk Dünyası Tarihi Ders Notları

Slavlar

• Hint-Avrupai (ari) menşeili bir kavim
• Vladimir döneminde Ruslar coğrafi konum nedeniyle çeşitli tesirlerin altında kalmıştır Katolik batı Bizans ve Müslüman şark bu üç zümreden Hristiyanlık Kiev devletinin resmi dini kabul edilmiş. Bu olay Rusya’nın istikbalde ki istikametini belirlemiş.
• Bazı tarihçiler Rusların Batılı bir devlet olduğunu ancak Moğol istilası ile batıyla olan ilişkilerinin azaldığını belirtmişlerdir.
• Bugün Rusya, Rus olmayan milletlerden müteşekkil Dünya’nın en büyük devletlerinden biridir.
• Sosyalist görüşe göre sömürgecilik ancak Komünist olmayan bölgelerde olur mevcuttur. Komünist blok’ da güya sömürgecilik diye bir şey yoktur. Yayınladıkları sömürge haritasın da Çinliler tarafından sömürülen Doğu Türkistan; Rusya tarafından sömürülen Kafkasya yoktur.

 

Altın Ordu Devleti

• 1227’ de Cengiz’in ölümünden sonra ögeday fütuhatı devam ettirdi.
• 1236’da Türk-Moğol birlikleri Batu Han’ın komutasında Batı seferine çıkar. Bu sebepten devletin kurucusu Batu Han sayılmaktadır.
• Rus yurdu işgal edilir ardından Kumanların yurduna girilir ve buradan kumanlar kovulur.
• Fetih edilen yerlerde çeşitli ıslahatlar yapılmıştır.
• İdil yakınlarında Karargâh olan saray şehri kurulur ayı zamanda burası başkent
• Batu Han’ın kardeşi Berke Han ‘ın Müslüman oluşuyla Müslüman Türk devleti haline gelir.
• Zamana dek para sistemi olmayan Rus yurduna “Dengi“ para tabiri Türkçede sincap derisi tabirinden girmiş.
• Nene’ül-Feradis (kitap)
• Rus bölgesinde ahalisi Türk yöneticileri Moğol
• Hanın birkaç hatunu olabilirdi lakin bunlardan birisi baş hatun olur devlet içinde önemli bir güce ve kademeye sahip.
• İlhanlılarla olan sıkıntılar devleti Memluklere yakınlaştırmış ve Osmanlı ile ilişkiler geliştirilmiş.
• Aksak Timur’un üç kez saldırısı üzerine devlet toparlanamamıştır.
• Altın Ordu devletinin son büyük Han’ı Toktamış Handır ondan sonra gelenler varlık gösterememiştir.
• 1502,2 de devlet dağılmış bundan sonra Kırım, Sibir, Astarhan ve Nogay Hanlıkları yükseldi.

 

Kazan Hanlığı

• 1437’de Toktamış oğlu, Uluğ Muhammed Han tarafından Koma Bulgarları ülkesinde kurulmuştur.
• Moskova’yı vergiye bağlamış
• Moskova’nın içinde, Henkirman bölgesinde Muhammed’ in oğlu Kasım Han beyliği kuruldu (Ruslara karşı ani müdahale yapılabilmesi için)
• Muhammed Han Kazan hanlığı ile Altın Ordu devletinin sınırlarına ulaşmayı amaçlamış fakat onun ölümüyle bu amaçtan vazgeçilmiş.
• Devletin istikrarsızlığı ve amaçsızlığı içinde geçen süre zarfında Ruslar güçlenmiş Kasım Hanlığını Kazan hanlığının içişlerine karışmada araç olarak kullanmışlar.
• Kazan hanlığı Ruslar ile sulhun devamı için Moskova’nın arzularına boyun eğmek zorunda kalıp çocuk yaşta han ilan edilen Ötemiş ile annesi Rusların esaretine verilmiş. Ancak Ruslarla sulh içinde yaşamanın mümkün olmayacağı çok geç anlaşılmış.
• Türk ülkelerinden ve Osmanlıdan yardım istenmişse de bu yardım teşebbüsü neticesiz kalmış.
• 1502’de Ruslar Kazan’a girerek Katliamlar gerçekleştirmiştir.

 

Astırhan (Ejderhan-Hacıtarhan)

• Halkı göçebe olduğu için güçlü bir devlet olamamışlar
• Ticaret’ gelişmişlerdir.
• Ülkenin Rusların eline geçmesiyle Ruslar başkenti daha güvenli yere taşırlar.
• İtil ve Ten projesi için Osmanlı’nın bölgede ki faaliyetleri neticesiz kalmıştır.

 

Kasım Hanlığı

• 1445’ de Uluğ Muhammed Han oğlu Kasım han tarafından kurularak 1681’e kadar sürmüş olan hanlık Doğu Avrupa’da Türk devletleri ile Slavlar arasındaki mücadelenin değişik ve karışık safhasını teşkil eder.

 

Nogay hanlığı

• Nogay: (Köpek) Altın Ordu’da devlet içinde konumu oldukça güçlü olan Kumandan. Cengiz ananelerine saygısı sebebiyle Altın Ordu Devletinin başına geçmemiştir. Buda Devlet içinde devlet kurulmasına sebep olmuştur. Nogay’ın ölümünden sonra idaresinde bulunan boylar bu ad ile tanınmış ve Altın Ordu’nun yıkılmasıyla ayrı bir devlet meydana getirmişler.