İttihat ve Terakki Cemiyeti
İttihat ve Terakki, 1908’de kurulan siyasi bir harekettir. Bu hareket, modernleşme ve Batılılaşma fikirlerini benimseyerek Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden kurtulmak için mücadele etmiştir.
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kuruluşu
Gerek devletin içinde bulunduğu kötü gidişat gerekse de Birinci Meşrutiyetin istenileni vermemesi Osmanlı aydınlarını bir diğer ifadeyle Jön Türkleri harekete geçirmeye zorluyordu. Bu dönemde II.Abdulhamit’in baskı rejimine rağmen gizli cemiyetler kurulmaya başlanmıştı.
İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1889’da Selanik’te bir öğrenci örgütü olarak kurulan kurulmuştur. Kurucuları arasında Mektebi Tıbbiyede’ki İbrahim Temo, İshak Süküti, Abdullah Cevdet, Hikmet Emin ve Mehmet Reşit bulunmaktadır. İlk olarak gizli bir öğrenci örgütü olarak kurulan bu cemiyet geçen zaman zarfında bir siyasi parti haline geldi.
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Amacı
Kuruluşundan itibaren cemiyetin amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun güçlenmesi ve modernleşmesi için çalışmaktı. Özellikle II. Abdülhamit döneminde hükümetin baskıcı politikalarına karşı çıkan İttihat ve Terakki, halkın haklarını savunmak için mücadele etti.
Öncelikli hedefleri arasında milliyetçilik, merkeziyetçilik, laiklik, modernleşme ve demokratikleşme yer almaktaydı. Cemiyet, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun farklı etnik ve dini grupları arasındaki çekişmeleri azaltmayı ve birlik oluşturmayı amaçlamaktaydı.
Cemiyet üyeleri arasında Enver Paşa, Talat Paşa, Cemal Paşa, Dr. Nazım, Mustafa Kemal Atatürk gibi sonradan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında önemli roller üstlenecek kişiler de yer alıyordu.
Ancak, cemiyetteki liderlik mücadeleleri, bölünmeler ve iç çekişmeler nedeniyle cemiyetin yönü zaman zaman değişti ve hedeflerinden uzaklaştı.
İttihat ve Terakki Yönetimi
Reval görüşmelerinde Makedonya’nın verileceği haberinin yayılması üzerine ayaklanan cemiyeti üyeleri isyan hareketine giriştiler. İsyanın daha fazla büyümesini istemeyen II. Abdülhamit ikinci kez Meşrutiyeti ilan etmiştir. İşte İttihat ve Terakki, 1908’de “Jön Türk Devrimi” olarak bilinen bir ayaklanmayla iktidara geldi.
Bu ayaklanma, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki siyasi ve toplumsal reformların başlangıcı olarak kabul edilir. Cemiyet, bu dönemde Türkiye’nin modernleşmesi için çeşitli adımlar attı. Bunlar arasında eğitim, sağlık, tarım ve sanayiye yatırım yapmak, yolsuzluğu önlemek, hukuk sistemini geliştirmek ve devleti merkeziyetçi bir yapıya dönüştürmek yer alıyordu.
Ancak, cemiyetin yönetimi zamanla baskıcı hale geldi ve siyasi muhaliflerini susturmak için şiddete başvurdu. Bu durum, İmparatorluğun son dönemlerinde yaşanan sorunların artmasına neden oldu. Özellikle Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı döneminde İttihat ve Terakki yönetimi, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşüne sebep olan hatalar yaptı. Bu dönemde yaşanan toplumsal ve ekonomik krizler, cemiyetin iktidarı kaybetmesine neden oldu.
Sonuç olarak, İttihat ve Terakki’nin tarihi Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme dönemiyle özdeşleştirilir. Ancak bu hareketin yönetimi zamanla otoriter hale geldi ve ülkenin çöküşüne neden olan hatalar yaptı. Bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucuları arasında yer alan Atatürk de, Bu cemiyetin modernleşme fikirlerinden etkilenmiştir.
