İstanbul'un Fethi - Tarihsel Bilgi

İstanbul’un fethi, Karamanoğlu İbrahim Bey Anadolu’da ayaklanır, onun bu isyanına Anadolu Beylerbeyi olan İsa bey tepki vermekte gecikince onun yerine Ishak Paşa yerine geçer. Bu dönemde aynı zamanda Anadolu Beylerbeyliği Ankara’dan Kütahya’ya alınır. böylelıkle ilk seferini Karamanoğulları üzerine gerçekleştirir. Bu başarılı seferden sonra Yeniçerilerin bahşiş istemesiyle fatih yeniçerilerin gücünü azaltmak için Sekban sınıfını oluşturur.

Fatih Anadolu ile ilgilendiği esnada gelen Bizans elçileri tehditkâr bir tavır içinde Orhan için verilen ödeneğin arttırılmasını istiyor. Fatih elçilere Edirne’de görüşelim diyerek zaman kazanıyor bu sırada Çandarlı’yı kontrol altında tutmayı başardığını görüyoruz.

Şehir Bayezid’den itibaren alınmaya çalışılıyor. Fakat sağlam surlar bunun en büyük engeli. Bu sefer için Sırplara ve Macarlara karşı yumuşak bir politika takip ediyordu. Savaş koşulları Rumeli Hisarı’nın (Firuz) yapılmasına başlanmasıyla ortaya çıkıyor. Şüphesiz en önemli neden Bizans’ın Osmanlı topraklarının içinde olması idi.

Bizans tarafına baktığımızda ise Surları sağlamlaştırdı, Haliç’e zincir çekti, şehre yiyecek depoladı, haçlı dünyasından yardım istendi. Papa ise yapacağı yardım karşısında Ortodoks Rumlar Katolik olmasını istiyordu. Ancak Katoliklerden nefret eden Ortodokslar Roma kilisesine bağlanmak istemiyordu.

6 Nisan 1453’te kuşatma başlatıldı. İlk saldırıda tekerlekli kulelerle surlara zarar verildiyse de tamir edildi. Fatih kuşatma sürecinde donanmasını çekilen zincir nedeniyle dilediği gibi kullanamadı ve haliç tarafındaki surların zayıf olduğu biliniyordu bu yüzden gemileri Tophaneden Kasımpaşa’ya kadar karadan sürerek haliç e indirdi. 29 Mayıs genel saldırısı ile şehir düştü bu saldırıda Ulubatlı Hasan’ın önemli başarısı söz konusu. Bunun yanında genel savaş sırasında yerin üstünden olduğu kadar yerin altında da büyük bir savaş verilmiş bu nedenle lağımcılar önemli. Fethin gerçekleştirilmesiyle devlet imparatorluğa dönüştü.

İstanbul’un Fethi’nden Sonra Yeni Başkentin Kurulması

Fatih’in amacı Konstantinopolis’i yıkmak değil, şehre kozmopolit bir hal aldırarak Osmanlı yapısı içinde diriltmek istiyordu. İç siyasetinde önde gelen konular bir taraftan İstanbul’un iskânı ve kalkındırılması, diğer taraftan seferler ve fethedilen bölgelerde Kalelerin korunması için askeri kuvvetlerin arttırılması noktalarında toplanır. Bu iki husus masrafların büyük ölçüde artmasını ve bu sebeple yeni vergiler konmasını gerektirdiğinden, köylü ve şehirli büyük halk kitlelerini sıkmış ve memlekette birtakım gizli ve açık hoşnutsuzluklara yol açmıştır.

İstanbul’un Fethi’nden Sonra İmar Faaliyetleri

Fatih Camii, Yedi Kule Hisarı, Topkapı Sarayı (Hisar-ı Cedid) ve Sahnı Seman Medreseleri inşa edildi. Böylelikle eğitim seviyesi arttırıldı.
Paşalarına vakıflar kurdurup imar faaliyetleri yapmalarını istiyor.
Fatih Cami’nin külliyesine bedesten yaptırıyor ki bu günümüzdeki Kapalıçarşı’nın ilk şekli.
Ayasofya Camii tamir edildi ve buraya önemli miktarda vergi gelirleri bağışlandı.

İstanbul’un Fethi’nden Sonra İskan Faaliyetleri

Taner Timur, II. Mehmet’in iskân politikasının başarısızlığına dikkat çekip eleştirmiştir. Fakat II. Mehmet dönemine İstanbul’un nüfusu ciddi miktarda artış göstermiştir.

Fatih İstanbul’u terk eden Aristokratları şehre geri döndürmeye yönelik politikalar takip ediyor.
Ekonomik sıkıntılar yüzünden Sultan Mehmet verdiği sözün aksine Anadolu’dan İstanbul’a davet edip yerleşen halktan kira almaya başlamıştır. Bu durum halk üzerinde büyük hayal kırıklığı yaratmıştır.
Yahudilere vergi konusunda büyük kolaylıklar sağlamış.
Savaş esirleri Fener Mahallesine yerleştirilmiştir.
İstanbul’daki halkın ibadetlerini gerçekleştirmeleri için 9 kilise camiye çevrilmiştir.
Rum, Ermeni, Yahudi grupları arasında şehirde dengeyi sağlayarak bir tarafın güçlenmesine engel olmak istiyor.

İstanbul’un Fethi’nden Sonra Maliye

Yeni para bastırdı ve eski paralar tedavülden kaldırıldı bu uygulamada eski paralarını yeni para ile değiştirmek isteyen halktan bir miktar para kesildiği gibi parayı tahşiş etmesi halk nezdinde tepki çekmiştir.
Tuz madeni, mum gibi üretim yerlerini iltizama vererek sıcak para ihtiyacını karşıladı.
Devlet, mülk toprakları miri toprağa çevirerek kişilerin elinde bulunan toprağa el koymuştur. En ciddi tepkiyi bu olayda gösterilmiştir. Bu ve bundan önceki tutumundan dolayı II. Mehmed’in halk tarafından pek sevilmediği görüşü ortaya çıkmıştır.

İstanbul’un Fethi’nden Sonra Merkezi Otorite

Fatih, otoritesini kuvvetlendirmek için Çandarlı’yı bertaraf ediyor.
“Karındaşlarını nizam-ı alem için katletmek caizdir” yasallaştırıp yazıya döküyor.
Saray bürokrasisinde onun döneminde büyük gelişeler söz konusu. İmparatorluk yönetimi benimseniyor. Divan-ı Hümayuna padişahın katılmasını sonlandırıyor. Arz odasından alınan kararlar padişahın onayına sunuluyor.
Yeniçerilere hadlerini bildirmek için sekban ocağı kuruluyor ve yeniçeri ağası buradan seçiliyor.
Fatih İslamiyet kökenli değil de Türk töresini benimseyen kanun çıkarmıştır.
Amirutzes’e dünya haritası yaptırır. (yapacağı fetihler için)
Devşirmelerle ve Şehabeddin ve zagnos paşayı görevden alıyor hatta evli bulunduğu zagnos Paşa’nın kızıyla ayrılıyor.
Faaliyetleri neticesinde devlet şeklim mutlak merkeziyetçi bir imparatorluk şeklini almıştır.