Fetret Devri (1402-1413)

Timur, Ankara Savaşından sonra, hemen Anadolu’yu terk etmedi. Anadolu’da oluşturduğu siyasi oluşumun güvenliğinden emin olmak istemesi ve bu dönemin kış aylarına denk gelmesi onun Anadolu’da kalmasını nedenidir. Timur Osmanlı’nın merkeziyetçi yapısını bozarak Şehzadelere ve Beylere ayrı topraklar dağıtmıştır. Bu süreçte toprak bütünlüğü beyler ve şehzadeler arasında paylaştırılmış bir Osmanlı karşımıza çıkar. Bizim için önemli olan şehzadelerin bu süreçte aldıkları rolleridir. Timur’a baktığımız da ise o Doğu seferini gerçekleştiremeden hüma  hastalığından ölmüştür.

Ankara Savaşı sırasında şehzadelerden ilk Süleyman Çelebi savaşın sonucunu sezerek savaştan çekilmiştir. Mirza kumandasındaki otuz bin kişilik kuvvet şehzade Süleyman Çelebi’yi yakalamak istedi ise de muvaffak olamadı.  Bursa ‘ya gelip devlet idari kadrosunu, devlet hazinesi ve kardeşleri Fatma ve Kasım’ı yanına alarak Rumeli’ye, Timur’dan en uzağa gitmiştir. Şüphesiz onun devlet hazinesine ve idare heyetine (Vezir Çandarlı Ali Paşa, Subaşı Eyne Bey, Yeniçeri ağası Hasan Bey) sahip olması en büyük avantajı idi. Onun Edirne’ sultanlığını ilan etmesi Bizans’a verilen çok büyük tavizlerin sonucunda olmuştur. Güçlenmek için Bizans’a odaklı bir diplomasi izlemesi gayet normal bir durumdur. Bizans ile anlaşma yaparak Theodore ile evlendi. Anlaşma gereğince Pendik ve Kartal civarlarını Bizans’a bıraktı. Ayrıca kardeşleri Kasım ve Fatma’yı Bizans sarayında rehin bıraktı. Bizans’tan başka ticari imtiyazlar vererek Venedik ve Cenevizlilerle anlaşmalar yapmıştır. Tüm bunların sonucunda Edirne’de 7 yıl hüküm sürdü.  sefahate düşkün olup rahatı severdi; babasının azim ve iradesine ve enerjisine sahip değildi; bundan dolayı vezir-i âzam Çandarlı zade Ali Paşa’nın gayretine rağmen devleti bir idare altında toplamak suretiyle Osmanlı birliğini kuramadı.

Bir diğer şehzade İsa Çelebi ise Osmanlı çekirdeği Bursa’ya yerleşip hükümdarlığını ilan etti. Onun da Süleyman Çelebi gibi Bizans ile işbirliğine gittiğini ve Bizans’ın önemli ailelerinden Yuanterez’in kızıyla evlendiğini görüyoruz. Onun yanın da Timurtaş Paşa gibi önemli bir devlet adamının bulunması en büyük avantajı.

Mehmet Çelebi savaşa katılan en küçük (15) şehzadedir. Bayezid Paşa gibi önemli bir kimse danışmanlığını yapmaktadır. Amasya sultanlığını ilan etmesiyle bölgedeki Türkmen Beyleriyle mücadele etmek zorunda kalmıştır.( Kara Devletşah, Kubad-oğlu, înal oğlu, Gözleroğlu, Köpekoğlu, Savcıoğlu ve Mezid Bey) Bölgede Mehmed’in rakiplerine karşı şehir eşrafı tarafından desteklenirken, yerel beyler Osmanlı şehzadesinin sahip olduğu meşruiyete haiz değillerdi.

Nihayet Timur’un kendisini Semerkant’a götüreceğin anlamış ve İzmir seferinden döndükten sonra parmağımdaki yüzük taşının altında sakladığı zehri içiştir (Aşık Paşazade). Bayezid esaret hayatı sırasınca ölünce esir ettiği Musa Çelebi’yi Bayezid’in na’şı ile beraber babasının mülkünde hükümdarlık için kermer, murassa kılıç ve yüz at verip Anadolu’ya gönderiyor. Böylelikle şehzadeler arasındaki mücadelenin fitilini ateşliyor. O babasını defin işlemleri bittikten sonra İsa Bey’e karşı saldırıyor ve Bursa’yı ele geçiriyor. Timur’un Anadolu’dan gitmesiyle İsa bu fırsattan yaralanarak Bursa’ya tekrar hakim olur. Bu arada Musa Karahanlılar’a sığınmak zorunda kalmıştır. Bursa’yı tekrar alıp güçlenen İsa Çelebi’ye karşı Mehmet Çelebi harekete geçer ve Domaniç’te yapılan mücadeleyi kazanır. Bu durumun akabinde yapılan ikinci savaşta Mehmet yine galip gelir ve Timurtaş’ın kesik kafasını Süleyman Çelebi’ye gönderir (sıranın onda olduğu anlamında). Bu durum karşında Süleyman İsa’ya yardım için ordu gönderir. Bu sırada İsa Çelebi İsfendiyar beyliğine sığınmış haldedir. Gelen ordunun başına geçerek Bursa’ya saldırır ancak Bursa halkı onun hâkimiyetini istemez bunun akabinde İsa Bey’in emri ile Bursa yakılır. Bu haberi alan Mehmet Çelebi İsa Çelebi’nin üzerine gider. Bursa yakınlarında bir savaş yapılır. İsa Çelebi bu muharebeden de yenik ayrılır Can-daroğlu îsfendiyar Bey’in yanına kaçtı; îsa Çelebi, îsfen-diyar Bey’le beraber Çelebi Mehmed’in elinde bulunan Ankara’yı zabtetmek üzere geldi ise de almağa muvaffak olamadı; Gerede muharebesinde üçüncü defa mağlup olan îsa, îs-fendiyar’la beraber Kastamonu’ya, kaçtı Cüneyd Bey ile müttefiklerine karşı Çelebi Mehmed mücadeleye girişti, Cüneyd, başa çıkamıyacağını anlayınca Çelebi’ye dehalet ile kendisini afvettirip sadık kalacağına dair teminat verdi; sonra Çelebi Mehmed, birdenbire Saruhan-oğlu Hızır şah’ı Manisa’da bastırarak hamamda bulunduğu sırada yakalattı ve yalvarmasına bakmayarak katlettirdi b. Onun ölümüyle Anadolu’ya Mehmet Çelebi hakim oldu.

Bunun üzerine Süleyman Anadolu’ya girerek Ankara’ya kadar dayanır bu esnada Mehmet çelebi Amasya’ya çekilir. Bir sene sonra yapılan savaşta Mehmet Yenildi. Bu yenilginin ardından Musa Çelebi ile Mehmet Çelebi güçlerini birleştirecektir. Musa Çelebi, Mehmet çelebiden aldığı yardım ile Süleyman Çelebi’nin üzerine gidiyor.  Zaman içinde Süleyman keyfi-sefaya düştüğünden, paşalarına kötü davrandığından yöneticileri kendinden soğutmuştur. Evrenos Bey Süleyman’a Musa Çelebi karşısında dikkat etmesini söylese de dinlenmemiştir. Ayrıca önemli olan nokta Süleyman Çelebi anlaşmakta sorun yaşadığı Yeniçeri ağası Hasanı sakalını kesiyor. Bu durumun Musa Çelebi’nin Rumeli’yi almasında yardımcı olmuştur. Ayrıca Çelebi Musa ile Süleyman arasında savaşın yapılıp yapılmadığı hakkında rivayetler söz konusudur. Netice itibariyle Musa Çeleni Rumeli’ye hakim olur. Verdiği sözü tutmayarak Rumeli’de sikke bastırarak hükümdarlığını ilan ediyor.

Musa eflak voyvodası Mircea’nın kızıyla evlenerek Mircea’nın desteğini alır. Ayrıca Süleyman’ın yöneticilerini (veziri Melik şah, (şeyh) Bedrettin Simav) alarak idaresini güçlendirmiştir. Onun bu dönemlerde Bizans’a fetih hareketleri düzenlediğini hatta İstanbul’u kuşattığını görüyoruz. Bunun tabii sonucu olarak Mehmet Çelebi ile Bizans arasında Musa çelebi karşı ittifak oluşturulur. Bunun ardından iki şehzade arasında inceiz savaşı cereyan olur. Bu savaştan Musa galip ayrılır. Zaman için de o da sefaya ve rehavete kapılır Evrenos Bey Musa Çelebi ile bozuştuğunu görüyoruz